Column: Klimaatactie, van noodzaak naar daadkracht

07 november 2024

Hoe we samen de klimaatdoelen kunnen halen

Nederland staat op een gevaarlijk kantelpunt en de Verenigde Naties luiden de noodklok: als de uitstoot van broeikasgassen niet daalt, dan dreigt een catastrofale toekomst. Om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5°C, moet de wereldwijde uitstoot met 45% omlaag ten opzichte van 2010. Maar zoals het er nu uitziet, stevenen we af op een opwarming van ruim 2,5°C tegen het eind van deze eeuw. Dit zal grote gevolgen hebben voor onze natuur, voedselzekerheid, leefbaarheid, veiligheid, economie en gezondheid.

Het goede nieuws is dat wij, jij en ik, een belangrijke rol kunnen spelen in het halen van de klimaatdoelen. Vanuit Stimuland doen we dat door verandering van onderop te stimuleren.

Volgens het Klimaatakkoord moet de CO₂-uitstoot in 2030 in Nederland met 49% verminderen ten opzichte van 1990, maar dit lag in 2022 pas op 30%. We merken de veranderingen nu al. Zo was 2023 het warmste jaar ooit gemeten, met recordhoge temperaturen en droogteproblemen in verschillende gebieden. Daarnaast hebben we vaker te maken met extreme regenval, wat het risico op overstromingen aanzienlijk vergroot. Zonder duidelijk beleid en extra maatregelen zal Nederland de Europese doelen voor 2030 niet halen, en zullen de gevolgen van klimaatverandering steeds meer voelbaar worden in ons dagelijks leven.

Kleine veranderingen voor een grotere oplossing

Natuurlijk is er effectief beleid nodig om de klimaatdoelen te halen. Maar het vraagt ook om een verandering in hoe we onze eigen rol hierin zien. In 2022 stootte de gemiddelde Nederlander 15,7 ton CO₂ per jaar uit, wat bijna drie keer het wereldwijde gemiddelde is. Dat kan anders! Veel mensen voelen zich machteloos, maar als we collectief ons gedrag veranderen, kunnen we daadwerkelijk impact maken. Onderzoek van het Planbureau voor de Leefomgeving laat zien dat huishoudens hun CO₂-uitstoot met 20% kunnen verminderen door eenvoudige keuzes te maken. Het gaat om bewustwording en het nemen van praktische stappen die haalbaar zijn. Denk hierbij aan het besparen van energie, vaker gebruikmaken van het openbaar vervoer en het eten van minder vlees. Verandering begint bij jezelf en dat is krachtiger dan het op het eerste gezicht lijkt.

Het is belangrijk om jezelf niet te zien als dé oplossing voor het probleem, maar als een onderdeel van de oplossing.

De cruciale rol van de agrarische sector

In de overgang naar een duurzamere samenleving speelt de landbouwsector een belangrijke rol. Boeren en agrarische ondernemers hebben de afgelopen jaren grote stappen moeten zetten en hebben flink geïnvesteerd in milieuvriendelijke technologieën, in verbetering van de bodemkwaliteit en verhoging van de biodiversiteit. Deze ingrijpende veranderingen die veel inzet en middelen vragen,  verdienen erkenning. Door deze inspanningen te waarderen, worden boeren erkend als cruciale partners in de klimaatoplossing en niet alleen als een groep die méér moet bijdragen. Boeren die al verduurzamingsstappen hebben gezet, kunnen als inspirerend voorbeeld dienen en anderen motiveren om ook een bijdrage te leveren.

Stimuland staat voor verandering van onderop

We zetten ons binnen Stimuland in voor een leefbaar, duurzaam en toekomstbestendig platteland door van onderop verandering te stimuleren. We onderzoeken praktische manieren om de impact van klimaatverandering op het platteland te beperken en ondersteunen dit met praktijkgerichte informatie, innovatieve pilots, en participatieprocessen. Denk hierbij aan een buurtbijeenkomst over energiezuinig wonen, of een workshop over het verminderen van voedselverspilling. We helpen gemeenschappen om hun ecologische voetafdruk te verkleinen, door hierin samen te werken en mensen actief mee te laten denken en oplossingen te laten aanbieden die bij hen passen. Zo wordt het veranderproces minder een verplichting en meer een gezamenlijke missie.

Van ambitie naar samen in actie komen

De overheid speelt een essentiële rol in het ondersteunen en stimuleren van lokale initiatieven, maar kan niet alles oplossen. Klimaatverandering is geen ver-van-ons-bed-show meer, het is iets wat ons allemaal raakt en waar we allemaal de verantwoordelijkheid voor dragen. De tijd van praten is voorbij en we moeten in actie komen. Stel je eens voor wat het zou betekenen als iedere Nederlander kleine, bewuste stappen zet: vaker de fiets nemen, energiezuinige apparaten gebruiken, minder voedsel verspillen. Deze individuele aanpassingen lijken misschien klein, maar samen maken ze een wereld van verschil!

Bronnen

Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC). (2021). Emissions must decrease by 45% by 2030 to limit warming to 1.5°C. Geraadpleegd op https://www.ipcc.ch.

Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). (2022). CO-uitstoot per Nederlander. Geraadpleegd op https://www.cbs.nl.

Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). (2022). Klimaatneutrale keuzes en hun impact. Geraadpleegd op https://www.pbl.nl.

Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). (2022). Temperatuurstijgingen en klimaatverandering in Nederland. Geraadpleegd op https://www.rivm.nl.

 

Wil je in gesprek over deze column?

Neem contact op met Stimulander Liset Bakker