Daarom is goed waterbeheer voor agrariërs een belangrijk onderwerp. Vanuit het project ‘Proeftuin Waterbeschikbaarheid Sallandse Heuvelrug en Twents Reggedal’ gaan we onderzoeken hoe agrariërs zich aan kunnen passen aan de veranderende waterbeschikbaarheid en hoe ze hierop in kunnen spelen door het aanbieden van waterdiensten voor beter waterbeheer.

Samen zoeken naar mogelijkheden

Hoe agrariërs zich aan kunnen passen en in kunnen spelen op veranderingen in relatie tot het waterbeheer, is sterk afhankelijk van lokale omstandigheden, de bodem en het watersysteem. Waterschappen zijn verantwoordelijk voor het waterbeheer en ook andere grote spelers, zoals de provincie Overijssel en Vitens hebben invloed en mogelijkheden. Zij kunnen op gebiedsniveau maatregelen nemen, beperkingen opleggen en/of investeringen doen gericht op waterbeschikbaarheid. Voor de individuele agrariër zijn daardoor de mogelijkheden om in te spelen op de veranderende omstandigheden, beperkter.

Op verschillende plekken rond de Sallandse Heuvelrug en het Reggedal zoeken (groepen) boeren naar mogelijkheden om de schade als gevolg van (periodieke) watertekorten te beperken. Daarbij kijken zij zowel naar goed bodembeheer en beregening op eigen percelen, als ook naar gebiedsgerichte oplossingen zoals het het langer vasthouden van water in gemeenschappelijke greppels en sloten en op lage percelen. Deze oplossingen zijn gunstig voor henzelf, maar ook voor de maatschappij als geheel. Deze ideeën kunnen alleen uitgevoerd worden als grondeigenaren, boeren, waterbeheerders, natuurorganisaties (TBO’s) en overheden samen optrekken.

Boeren als oplossing van klimaatproblematiek

Het project ‘Proeftuin Waterbeschikbaarheid Sallandse Heuvelrug en Twents Reggedal’ is erop gericht om de verschillende partijen meer bij elkaar te brengen en samen te zoeken naar de mogelijkheden om het algehele waterbeheer toekomstbestendig te maken. Daarbij is het uitgangspunt dat boeren het duurzaam waterbeheer gaan uitvoeren als een ‘maatschappelijke dienst’ en dat zij voor deze ‘blauwe diensten’ (financieel) beloond worden. Vanuit die gedachten streven we met het project streven we meerdere doelen na:

• Voldoende water beschikbaar voor landbouw, natuur en drinkwater, een ‘collectief’ belang. Waarbij de lusten en de lasten in redelijkheid worden verdeeld.
• Uitbouwen van het netwerk van boeren(groepen) die met waterbeheer en het leveren van waterdiensten, de veerkracht willen vergroten en het verdienmodel van individuele agrarische bedrijven willen verbeteren.
• Ontwikkelen en delen van kennis over waterdiensten door boeren en een daarbij behorend beloningssysteem.

Als (niet onbelangrijke) bijvangst van het project wordt met het project beoogd vertrouwen tussen partijen bij waterbeheer te herstellen en te versterken. Want het onderlinge vertrouwen tussen mensen en partijen is essentieel voor samenwerking in waterbeheer en ervaringen uit het verleden en de manier van communiceren zijn hierin medebepalende factoren. Dat bleek uit het onderzoek ‘Samenwerken aan duurzaam waterbeheer’ dat werd uitgevoerd door WUR in samenwerking met Stimuland.

Gezamenlijke aanpak met ‘boeren in the lead’

Het project wordt gecoördineerd door Stimuland, maar de boeren zijn ‘in the lead’. Hun behoeftes en vragen staan centraal en zij zijn leidend en de motor in de samenwerking. Een aantal boerengroepen in Wierden, Hof van Twente en Hellendoorn doen mee met het project. Ook overheden en andere organisaties zijn betrokken, met veel kennis en ervaring en hun eigen specifieke rollen en verantwoordelijkheden. Daarnaast zien de waterschappen Vitens en LTO Noord ook het belang en willen zij actief meedoen. Verder hebben de partijen die betrokken zijn bij de verkenning Nationaal Park Sallandse Heuvelrug en Twents Reggedal toegezegd dat ze hun kennis en expertise over het gebied beschikbaar willen stellen in dit project.

Eerste bijeenkomst op 14 juni 2023

De eerste bijeenkomst, waarin verschillende groepen bij elkaar komen staat gepland op 14 juni 2023 en wordt op dit moment voorbereid. Tijdens deze bijeenkomst worden goede praktijkvoorbeelden gedeeld en de mogelijkheden en onmogelijkheden van ‘blauwe diensten’ verkend. Daarbij wordt ook ingezoomd op de deelgebieden waar de deelnemende boerengroepen actief zijn.