Plattelandsvraagstuk van de maand: bladblazers, snoeischaren en dierenleed

Zodra de herfststormen het blad van de bomen vegen, worden overal in het land de bladblazers tevoorschijn gehaald. Die rommel moet zo snel mogelijk van het gazon! Bladeren worden bijeen geblazen en afgevoerd. Zonde, want afgevallen bladeren vervullen een belangrijke rol voor veel dieren in de tuin.

Tekst: Marianne Miltenburg

Beter zou zijn de hark te pakken en de bladeren ergens in een hoek op een hoop te vegen, want daar vormen ze een winterslaapplaats voor egels. Ook wormen, spinnen en insecten worden blij van bladerhopen; ze zitten er beschut en eten van de blaadjes.
Insectenetende vogels zoals winterkoning, roodborst en heggenmus zijn dan weer verguld met al die beestjes onder de blaadjes. Sterker nog, hun leven hangt ervan af als de temperatuur onder nul komt, want dan verbranden deze kleine vogels tot wel 10% van hun lichaamsgewicht om warm te blijven. Overdag moet er flink gegeten worden om zichzelf tijdens de koude nachten warm te houden. Maar welke bladblaasfanaat staat bij dit alles stil?

Nog moordender zijn bladzuigers, met hun enorme zuigkracht van 160 kilometer per uur. De gebruikers hebben er geen flauw benul van dat ze niet alleen veel slachtoffers maken onder kevers en spinnen, ook kikkers vallen ten prooi aan het monster.

Als de strijd met de bladeren is geleverd, zijn de bomen en struiken aan de beurt. Wég met die takken, want die behoren in de herfst te worden gesnoeid – is de overtuiging van velen.
De beste tijd om de meeste bomen te snoeien is echter als ze ‘slapen’, in de late winter, liefst voor maart of na juli, want in de periode daartussenin broeden de meeste vogels.

Vreemd toch dat vaak gedacht wordt dat vogels alleen in mei broeden! Merels en koolmeesjes hebben wel 2 of 3 legsels, soms wel tot in augustus en uilen broeden al in februari. Bovendien: al bouwen de meeste vogels jaarlijks een nieuw nest, er zijn genoeg soorten die hun nest het hele jaar door gebruiken als rustplaats of altijd naar hetzelfde nest terugkeren. Eekhoorns beginnen in december met hun nest en maken daar gebruik van tot de vroege zomer. Iets om bij stil te staan, snoeiers!

Wil je in mei toch die lelijk geworden ligusterhaag te lijf, controleer dan van tevoren op nesten’.
En, zeg eens eerlijk, welke snoeier – amateur of snoeiers in opdracht van een natuurbeschermingsorganisatie of gemeente – doet een grondige inspectie op vogelnesten vooraf? Natuurlijk, vanaf de grond is lastig te zien of er een nest verstopt zit in een heg of boom, want vogels doen hun stinkende best om ervoor te zorgen dat nest en jongen onzichtbaar zijn, om ze te beschermen tegen katten, ratten en ander gespuis. Kijk daarom naar vogelpoep op de grond en op lagere takken, en kijk naar vogels die uit de heg vliegen als je dichterbij komt.
Dus, voordat je de snoeischaren tevoorschijn haalt, vraag jezelf dan af of die boom misschien iemands huis is.

Waarmee ik maar wil zeggen: gooi bladblazer en bladzuiger aan de kant en rommel niet zomaar wat aan met snoeischaar of zaag, in het belang van de kleinste dieren. Er is al een enorme achteruitgang in de insectenstand in Nederland. En elk jaar opnieuw haalt de dierenambulance vogeltjes op wiens nest(plek) onherstelbaar vernield is door snoeiwerkzaamheden.

Verschillende gemeenten werken volgens een goedgekeurde gedragscode, waarin rekening wordt gehouden met het broedseizoen. De indicatieve natuurkalender voor vogels wordt daarbij vaak als leidraad gebruikt. Handig voor iedere snoeier!
Als het goed is, gaan gemeentewerkers te werk volgens een door het ministerie goedgekeurde gedragscode, dus ook zij mogen nestelende en broedende vogels niet verstoren.

Ja, het kan frustrerend zijn om te moeten wachten met snoeien, maar beter dat dan de dieren te verstoren; je heg overleeft het wel …