Opinie: ‘We moeten snel meer bomen planten!’

De beste tijd om een boom te planten is 20 jaar geleden, zo luidt een oude Chinese spreuk. Het volgende moment is nu. We zijn steeds meer aan huis gekluisterd en alle aandacht in het nieuws lijkt te gaan naar de korte termijn ‘oplossingen’ voor de coronacrisis.

Door: Jan ten Tije

Oplossingen die worden ook gezocht binnen de huidige systemen van bijvoorbeeld zorg en economie. Binnen regels die we met elkaar zelf hebben bedacht en ontwikkeld en beschouwen als een gegeven.

De coronacrisis, de klimaatcrisis en de stikstofcrisis, het lijkt erop dat we belanden van de ene in de andere crisis. Om moedeloos van te worden.

 

Het systeem van de natuur

Toch zijn er redenen om optimistisch te zijn. Wijzelf maken namelijk deel uit van een  systeem dat niet door onszelf bedacht is: het ecosysteem. Een oeroud complex, samenhangend en veerkrachtig systeem dat telkens gericht is op diversiteit, herstel en ontwikkeling. Als mens hebben we onszelf inmiddels ogenschijnlijk buiten dit systeem geplaatst.

Niet erg handig, want de crises waar de aarde en wij ons in bevinden zijn voor een groot deel daardoor ontstaan. Misschien voelen veel mensen zich daardoor wel niet meer zo gelukkig met de situatie waarin zij zitten.

Er is immers maar een beperkte groep mensen die baat en belang lijkt te hebben bij de huidige systemen. De meeste mensen profiteren niet en hebben er bovendien geen invloed op.

 

Een groene omgeving is gezond

Het herstel van verbinding tussen natuur en mens en een daarop gebaseerd economisch systeem is de oplossing voor veel van de narigheid waar we mee kampen. Want waar gingen mensen heen tijdens de lockdowns? Naar de natuur! Een mooie en groene omgeving heeft een positieve invloed op ons welzijn en onze gezondheid.

 

Mooie landschappen zijn zeldzaam in Nederland

Natuurlijke cultuurlandschappen zijn helaas steeds zeldzamer. Maar op bepaalde plekken zoals de zandgronden in Oost-Nederland, ervaar je nog de eeuwenoude verbondenheid tussen natuur en mens van weleer. Grote volgroeide bomen, houtwallen en singels, tonen de restanten van de  circulaire economie van onze voorouders. Idyllische vennetjes hier en daar waar onze voorouders in de winter riet oogsten en oude kampjes en essen met vruchtbare grond waar gewassen werden verbouwd.

Een landschap is voor mij het resultaat van wat mensen die daarin wonen en werken doen. Een resultaat van een systeem. Een verrot en niet-inspirerend landschap is het resultaat van een niet-harmonieus en verrot systeem.

Een systeem dat uitgeput en niet in balans is, denk aan de verdozing van Nederland. Een harmonieus en inspirerend landschap is daarentegen het resultaat van een systeem dat in balans is. Een systeem waarin we ons prettig voelen en waarin natuur en mens in harmonie verbonden zijn. Naar mijn mening ook een systeem dat zelfs helend werkt. Helend voor aarde en (dus ook) onszelf.

 

De kracht van de natuur

In plaats van ons te richten op crisisbestrijding binnen onze eigen bestaande systemen kunnen we ons beter richten op het creëren en herstellen van natuurlijke systemen waardoor oplossingen met de hulp van kracht van de natuur zich vanzelf aandienen en ontwikkelen.

We kunnen daarmee vandaag al beginnen. Op verschillende plekken op de wereld werken mensen aan herstel van natuurlijke systemen met verbluffende resultaten. Zij planten bomen, passen bodembeheer aan en richten watersystemen in zodat meer water beschikbaar komt. Minder koolstof in de lucht en meer water in de bodem.

Meer biomassa, biodiversiteit en vruchtbare bodems, waardoor er ook meer veerkracht ontstaat voor menselijke voedselproductie. Meer voedselzekerheid, meer samenwerking, minder spanning en… een mooi landschap. Een inspirerend landschap waarin we ons fijn voelen, energie van krijgen en weer vertrouwen in de toekomst. Een positieve spiraal wordt in gang gezet.

 

Herstel

Begin 2021 koos Stichting Stimuland als jaarthema ‘herstel’. Dit thema is nu tegen het einde van het jaar nog steeds actueel. Onrust en polarisatie is enorm en we bevinden ons nog volop in de crises waar we ons begin van dit jaar in bevonden. Wat mij betreft kantelen we met elkaar en zetten we met elkaar de schouders onder een positieve systeemverandering. In onze eigen tuin, op ons erf, onze eigen wijk, buurtschap en streek. Handen uit de mouwen, bomen planten!

 

 

 

 

 

Beeld: Marjanne Teunissen