Ideeën aan de keukentafel zijn het nieuwe normaal van morgen
Dat de agrarische sector verandert is niet nieuw, maar van alle tijden. Met mijn opa van 89 heb ik het aan de keukentafel wel eens over de boerderij en hoe die er vroeger uit zag. Geen verharde wegen of elektriciteit, een gemengd bedrijf met een paar koeien, varkens, kippen en iedere buur was boer. Mijn opa melkte nog met de hand in de wei, terwijl op dit moment de melkrobots in de stal worden geïnstalleerd. Het platteland verandert continue en dat zal niet anders worden.
De transitietheorie over hoe systemen veranderen, beschrijft dat verandering van een bepaald ‘normaal’ op verschillende manieren kan verlopen: schoksgewijs, geleidelijk, snel of langzaam. Vaak gaat er een periode van ‘chaos’ vooraf aan een bepaald kantelpunt. Chaos, ja daar lijkt het in de sector de laatste jaren aardig op met de stikstofkaarten, fosfaatrechten, derogatie met bufferstroken, nieuwe GLB etc. En natuurlijk de niet te missen boerenprotesten.
Een ander (veel leuker) onderdeel van deze theorie is, dat verandering altijd van onderaf komt. Van pioniers en veranderaars uit de sector zelf die, vaak aan de keukentafel, een goed idee hebben en aan de slag gaan. Ze proberen nieuwe initiatieven uit en testen wat werkt en wat niet. De dingen die werken, worden overgenomen door een steeds grotere groep totdat ze ‘normaal’ zijn geworden. Dit zijn af en toe kleine aanpassingen die voor de hand liggend lijken, maar soms zijn het ook de rare of gekke ideeën die op lange termijn het nieuwe normaal worden. Wie kon 40 jaar geleden bedenken dat melkveehouders nu via razendsnel internet op hun smartphone direct de informatie van de melkrobot kunnen inzien?
Dat innoveren, laat daar de sector en met name de boeren nou net goed in zijn. Tijdens mijn werk voor De Innovatie Coöperatie kom ik veel van deze mensen en hun ideeën tegen. En man, wat zijn dat een boel verschillende ideeën en mooie initiatieven. Van kleine veranderingen tot grote initiatieven. Van technologische ontwikkelingen, zoals het raffineren van gras om er meer (bruikbaar) eiwit uit te kunnen halen, tot initiatieven rond het vergisten van mest om de vraag naar groen-gas op te lossen. Van voedselbossen tot (reguliere) boeren die gezamenlijk 80 ha natuurgrond kopen en beheren. Of het nou producenten zijn die gezamenlijk een helemaal lokaal Achterhoeks bier maken of akkerbouwers die vezels (hennep, olifantsgras, etc.) verbouwen om onze woningen van de toekomst mee te bouwen.He
t zijn stuk voor stuk boeren met een klein of groots idee die aan de slag gaan. En het mooie is, een aantal van deze initiatieven zal doorgroeien tot het nieuwe normaal in de sector en op ons platteland. Die ideeën die bij boeren aan de keukentafel leven, zijn het dus zeker waard om in de praktijk te brengen. En enkele van die ideeën zijn het nieuwe normaal van de toekomst. Welke dat zijn, zien we in de komende 40 jaar.
Ivo Holmer is Innovatie makelaar bij De Innovatie Coöperatie. De Innovatie Coöperatie biedt inspiratie en ondersteunt boeren en Agro-MKB (kosteloos) om nieuwe ideeën en innovaties naar de praktijk te brengen.
