Menselijke maat en aandacht voor leefbaarheid mist nog steeds in de aanpak

Medio februari zette het kabinet nieuwe stappen in de opgave om stikstof- en broeikasgasuitstoot te verminderen, om de natuur in Nederland te herstellen. Zo komt de minister voor Natuur en Stikstof met een piekbelastersaanpak als aanvulling op het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG). Met deze aanpak wil het kabinet bedrijven versneld laten stoppen, verplaatsen of verduurzamen. Daarnaast heeft het kabinet stikstofdoelen gesteld voor andere sectoren zoals industrie en mobiliteit.

Ingrid mist in de aanpak van het kabinet nog steeds de menselijke kant. ‘In de laatste brief van de minister wordt alleen gesproken over doelen, processtappen en tijdspaden. Maar de piekbelastersaanpak heeft een enorme impact op het leven van boerengezinnen en op gebieden waarin deze boerenbedrijven gevestigd zijn. Daar mag meer oog voor zijn’ legt ze uit. ‘Bij elke abstracte beleidsregel moeten politici en ambtenaren zich afvragen wat de gevolgen daarvan zijn voor die ene persoon op het erf. Zolang dat niet of onvoldoende gebeurt, hebben ze zo weer de vlam in de pan. Zorg voor een geloofwaardige aanpak waarbij de menselijke maat centraal staat en leefbaarheid een prominente plek heeft’, benadrukt Ingrid.

Ontwikkelingen op provinciaal niveau

Door de provincies wordt intussen verder gewerkt aan de gebiedsplannen waarin opgaven op het gebied van natuur, stikstof, water en klimaat, in samenhang met de transitie van de landbouw moeten worden opgepakt.

Ingrid is positief over de ontwikkelingen die zij ziet in de provincies waar Stimuland werkzaam is. ‘De provincie Overijssel maakte begin dit jaar al duidelijk aan het Rijk dat ze niet alleen stikstof wil reduceren en de natuur wil herstellen. Ze wil ook investeren in perspectief voor landbouw én wil geld voor de leefbaarheid van het platteland. In totaal vraagt de provincie 5 miljard euro van het kabinet om dit mogelijk te maken. Ik ben blij dat de provincie Overijssel blijft benadrukken dat natuurdoelen onlosmakelijk verbonden zijn met het behoud van het platteland en een krachtig aandeel van de agrarische sector daarin. Ik hoop en verwacht dat andere provincies dit voorbeeld gaan volgen’, klinkt het hoopvol.

Aan de andere kant heeft Ingrid ook zorgen. ‘Ik zie dat een heleboel organisaties zich al aan het warmlopen zijn en een rol voor zichzelf weggelegd zien in de uitvoering van de gebiedsplannen. Ik vraag me daarom af of de stikstofmiljarden straks wel op een goede manier benut gaan worden en of er niet te veel aan de strijkstok blijft hangen’, verklaart ze haar zorgen. ‘De provincies moeten voldoende waarborgen dat de gelden zoveel mogelijk op het boerenerf terecht komen en bij boerengroepen die in gebieden zelf aan de slag zijn met maatschappelijke opgaven.’

Zet initiatieven van onderop centraal

Boeren en bewoners hebben zelf het antwoord in handen. Ingrid pleit ervoor dat het Rijk en de provincies in gebiedsprocessen ruimte en vertrouwen geven aan initiatieven van onderop. ‘Vanuit Stimuland begeleiden wij verschillende initiatieven van boeren en bewoners die zelf bezig zijn met de maatschappelijke opgaven in hun gebied, zoals in Wierden en Springendal en Dal van de Mosbeek. Dit zijn gebieden waar ook sprake is van kwetsbare natuur. Daarom roep ik 2023 nogmaals uit tot ‘het jaar van de zelfregie en zelforganisatie’ van bewoners en boeren op het platteland.’