Kavelruil 2.0 een puzzel voor boer en maatschappij - Stimuland

Kavelruil 2.0 een puzzel voor boer en maatschappij

Het instrument kavelruil staat niet meer alleen in dienst van de landbouw, zegt Jan ten Tije. ‘Ruilverkaveling doet denken aan de jaren zeventig van de vorige eeuw. Landschappen en watersystemen werden aangepast aan het agrarisch gebruik. Kavels, percelen en boerderijen moesten groeien om te kunnen blijven bestaan.’

‘We kennen natuurlijk de wettelijke landinrichtingsprojecten, de zogenaamde verplichte kavelruil. Deze hebben een lange doorlooptijd en verlopen vaak erg stroperig. Ik geloof dat je in de dynamiek van deze tijd met vrijwillige kavelruil in kleinere gebieden sneller goede slagen kunt maken. Met Stimuland werken we al langer samen met boeren aan vrijwillige kavelruilprojecten, zodat de ene boer minder ver hoeft met de tractor en de andere betere grond heeft voor zijn of haar gewas. Dat biedt meerdere voordelen en niet alleen voor de boer. Minder landbouwverkeer op de weg is ook beter voor de verkeersveiligheid en duurzamer.’

In eerste instantie is kavelruil er altijd voor de boer en om diens situatie te verbeteren. Maar als het aan Jan ligt, wordt het instrument kavelruil breder toegepast. ‘Met kavelruil kan je ook nadenken over het verbeteren van de hele leefomgeving. Er is altijd verschuiving in gronden. Als bijvoorbeeld een boer stopt, komen er weer kavels vrij. Daar kunnen we als dorp of buurt samen naar kijken en zo kan kavelruil meerdere doelen vervullen.’

‘Een nieuwe kijk op kavelruil kan boeren helpen te verduurzamen, water op te vangen in gebieden waar dat nodig is en landschapselementen behouden of aanleggen’, zegt Jan. ‘Zo kan kavelruil 2.0 bijdragen aan maatschappelijke opgaven, maar dan moet de samenleving daar wel in willen investeren. Als deze vorm van kavelruil in samenspraak gaat met mensen uit het gebied en je zorgt er tegelijkertijd voor dat grond beschikbaar en betaalbaar blijft voor boeren, voorkom je dat het grootkapitaal dingen gaat bouwen waar niemand op zit te wachten. Dan is de kans groot dat boeren het veld moeten ruimen en kan er verdozing van het landschap ontstaan zoals nu lijkt te gebeuren in Zeewolde met de aanleg van een gigantisch datacenter. Een beetje gechargeerd misschien maar ik denk dat we met kavelruil 2.0 vanuit maatschappelijk oogpunt en gebiedsgericht veel kunnen betekenen voor bewoners, boeren en het landschap.’

‘Een melkveehouder die wil extensiveren heeft extra grond nodig en samen met de omgeving kan er ook gekeken worden naar de waarde van die grond; niet alleen de ouderwetse economische waarde maar ook bijvoorbeeld de landschappelijke waarde. Houtwallen, inheemse bomen en struiken als bescherming en omheining. Deze nieuwe manier van werken, proberen wij samen met de agrariërs te ontwikkelen en toe te passen in de vrijwillige kavelruil Schuinesloot – De Krim in de provincie Overijssel. Samen deze nieuwe puzzel oplossen, dat is de kunst en de uitdaging’, aldus Jan.

Jan ten Tije is projectmanager bij Stimuland en onder andere betrokken bij het project vrijwillige kavelruil in Schuinesloot – De Krim in Overijssel. Wil je meer informatie over kavelruil 2.0 of heb je vragen voor Jan? Neem dan contact op via E: jtentije@stimuland.nl of M: 06 – 52 24 17 24.