‘Elk stukje Nederland wordt al gebruikt’
De Nationale Omgevingvisie (NOVI) gaat verstrekkende gevolgen hebben voor het landelijk gebied. Met de wijze waarop NOVI nu is ingericht, zal de kloof tussen de grootstedelijke en landelijke gebieden alleen maar toenemen, volgens Ingrid Jansen van Stichting Stimuland. Zij roept in de plattelandskwestie van de maand minister Ollongren op om bij de uitwerking kritisch te zijn op de selectie van gebieden en scherp te zijn op verbinding stad en platteland.
Ruimte
Waar ik me de meeste zorgen om maak als ik de NOVI doorneem, is de ruimte. Als alle groeiplannen zo blijven zoals ze nu zijn bedacht, is meer ruimte nodig; ruimte die er eigenlijk niet is. Want nu al wordt elk stukje van Nederland gebruikt. Er zullen dus keuzes gemaakt moeten worden.
De NOVI gaat in essentie om de vraag hoe we de beschikbare ruimte in Nederland morgen en overmorgen zo goed mogelijk blijven benutten. Het kabinet heeft forse doelen gesteld op het gebied van woningbouw, klimaatdoelen en verduurzaming van de landbouw. Maar alle nieuwe woningen, wegen, windmolens, zonneweides en waterbekkens kosten geld en ruimte.
Grootstedelijke en landelijke gebieden
Hoewel de verschillen tussen grootstedelijke en landelijke gebieden in Nederland nog niet zo groot zijn als in landen als de VS, het VK, Frankrijk en Duitsland, nemen ze wel toe. Er zijn tegenstellingen tussen kiezers in ‘kosmopolitische’ gebieden en kiezers in rurale streken. Inwoners van de gebieden aan de rand van Nederland voelen zich en worden minder goed vertegenwoordigd in de politiek. Dat gaat om veel mensen: 3 miljoen Nederlanders wonen in een krimpgebied.
Een kleine groep hoogopgeleide, grotendeels in de Randstad wonende mensen zet de toon op economisch, politiek en cultureel vlak. Dat is problematisch als die kleine groep niet doorheeft dat er meer is dan het eigen leefgebied.
Noordoost-Nederland
Ondanks de goede intenties van het rijk om zich te richten op het potentieel van heel Nederland wordt hier slechts beperkt invulling aan gegeven. In het werkgebied van Stimuland wil het rijk aan de slag in Groningen, Zwolle en Nijmegen met grootschalige woningbouw en bereikbaarheid.
De steden Groningen en Zwolle worden ook tot NOVI-gebied aangewezen. Het kabinet wil ook werken aan toekomstbestendig landelijk gebied waar het prettig wonen, werken en recreëren is. In welke gebieden dit moet gaan plaatsvinden is nog niet duidelijk.
Met de NOVI lijkt Den Haag weer de keuze te maken voor de grootstedelijke gebieden. Maar Noordoost-Nederland is meer dan Groningen, Zwolle en Nijmegen en juist dit deel van Nederland staat niet heel hoog op het lijstje van Ollongren. De blinde vlek van de Randstad voor de rest van Nederland is weer zichtbaar geworden in het nieuwe beleid.
Kortom het rijk zal de NOVI alleen in heel nauw samenspel moeten uitvoeren met de steden èn het platteland, waarbij de belangen van de inwoners in deze gebieden leidend zullen moeten zijn. Alleen dan wordt recht gedaan aan het buitengebied.
Aanleiding
Ruim een week geleden stuurde minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Ollongren de NOVI naar de Tweede Kamer. Het is op zich een goede zaak dat het rijk de coördinatie van de inrichting van Nederland meer naar zich toehaalt en dat er duidelijke keuzes worden gemaakt over de verdeling van de schaarse ruimte in Nederland.
NOVI
Het decentrale ruimtebeleid maakt een ommezwaai. Het rijk gaat met de NOVI meer regie voeren op het landelijk gebied. Vooral vanwege de grote opgaven die de inrichting van ons land de komende dertig jaar ingrijpend zullen veranderen op de ruimtelijke inrichting. Denk aan het bouwen van ongeveer 1 miljoen nieuwe woningen, ruimte voor opwekking van duurzame energie, aanpassing aan een veranderend klimaat, ontwikkeling van een circulaire economie en omschakeling naar kringlooplandbouw. Alles met zorg voor een gezonde bodem, schoon water, behoud van biodiversiteit en een aantrekkelijke leefomgeving.
